top of page

RIVIERGeZICHT 1843

Kijk en vergelijk.

Het schilderij Riviergezicht en een andere afbeelding van de haven van Vlaardingen uit omstreeks 1800.

Het gezichtspunt is niet helemaal hetzelfde, maar het geeft genoeg een indruk om de gelijkenis te zien.

Foto van schilderij Jongkind, Riviergezicht 1843

De Haven van Vlaardingen, collectie Museum Vlaardingen

Wat zien we?

Te zien op dit schilderij zijn twee molens: helemaal links de snuifmolen de Vrijheid, en in het midden de runmolen de Bonte Os. Beiden type molens vertellen iets over de geschiedenis van Vlaardingen.

 

Runmolen

Een run molen is een molen waar gedroogde eikenschors wordt gemalen. Wat er dan overblijft heet 'run'. Run werd gebruikt in leerlooierijen en voor het tanen van netten, touwwerk en molenzeilen. Tanen is diende voor onderhoud en duurzaamheid van deze vissersmaterialen. Hierbij werden de netten, touwen of molenzeilen in de taankuip gedrenkt. Een taankuip is een warme pot teerpreparaat: teer met carboleum. Dit werd gedaan om de maetrialen te beschermen tegen de invloed van het zeewater.

 

Snuifmolen

Een snuifmolen is een molen die gebruikt wordt om snuiftabak te maken van tabaksbladeren. Deze tabak in poedervorm werd opgesnoven via de neus en werd als gezonder beschouwd dan het roken. Soms werd het vermengd met eucalyptus. Het gaf een kort, tintelend gevoel.

In de Gouden Eeuw was snuiftabak populair. In de 18e eeuw was een kostbare snuifdoos zelfs een statussymbool.

De schepen

KUNST LOTERIJEN

Brief van Jongkind gericht, in collectie Stadsarchief Vlaardingen

Jongkind hield in 1842 in Maassluis een loterij waarbij een schilderij van hem te winnen was.

 

Als hij op 16 maart 1843 bevestigd krijgt van Koning Willem Frederik, Prins van Oranje-Nassau, dat hij een studiebeurs mag ontvangen van 200 gulden, schrijft hij een tweede verzoek tot toestemming voor het verkopen van 70 loten van 1 gulden.

 

Deze keer is de brief gericht aan de Burgemeesters en Wethouders van Vlaardingen.

 

Bij deze loterij maakte men kans op twee schilderijen 'voorstellende het gezight op Maassluis en het andere op Vlaardingen. '

 

De trekking vond een paar dagen later plaats, op 29 april in de Hollandsche Tuin te Vlaardingen.

 

Jongkind schreef:

 

Burgemeesters en Wethouders van de Stad Vlaardingen,

Johan Barthold Jongkind wonende te Maassluis, neemt met verschuldigde eerbied de vrijheid bij deze te verzoeken. Dat het hun Ed.achtbare moge behagen hem het doen ener verloting bestaande uit 70 loten a Eene gulden het lot, en wel van 2 Schilderijen voorstellende het ene een gezigt op Maassluis en het andere op Vlaardingen, door hem zelve vervaardigd, goedgunstig toe te staan.[…]'.

J.B. Jongkind

 

Het zou goed kunnen dat het afgebeelde schilderij het bewuste gezight op Vlaardingen is waar jongkind over schreef in zijn brief naar de Burgemeester en wethouders van Vlaardingen. Temeer omdat er nog geen ander schilderij bekend is met een ‘gezight op Vlaardingen’..

 

Loterijen houden met kunst als prijs gebeurde wel vaker in die tijd. Toen Jongkind op de academie zat werd er ook regelmatig een schilderij van hem verloot.

MARITIEME KUNST

Maritieme kunst was in de tijd van Jongkind een populair genre. Het was dan ook niet vreemd voor een kunstenaar om mee te gaan aan boord van een schip.

Aan het gezichtspunt te zien van dit schilderij van Jongkind heeft hij dit schilderij gemaakt vanaf een schip.

De vader van Arij Pleijsier, de oude buurjongen van Jongkind op de Hoogstraat in Vlaardingen en vriend van Jongkind, had een schip. Zo weten we bijvoorbeeld uit brieven dat Arij in 1842 meeging op zijn vaders schip en uitgenodigd werd door de koning om schilderijen te maken vanaf schepen op het water.

 

Ook Jongkind werd ook wel een Maritiem schilder genoemd, hoewel hij ook vele andere landschappen en stadsgezichten schilderde.

Wel zocht hij ook later in zijn leven toen hij in Frankrijk woonde, regelmatig de kust op om daar het water, de havens en boten te schilderen.

DE VLAARDINGSE HAVEN

In de 18e eeuw was de Vlaardingse haven een van de belangrijkste en grootste havens in Nederland; bijna de helft van de Nederlandse vissersvloot lag in Vlaardingen!

 

De bevolking van Vlaardingen leefde van de haringvisserij.

Dit veranderde toen de monding van de rivier in xxxx werd uitgegraven tot 'de Nieuwe Waterweg' en de haven van Scheveningen belangrijker werd. Toen ontwikkelde Vlaardingen zich tot een industriestad.

Vandaag de dag is de Nieuwe Waterweg nog steeds één van de drukst bevaren scheepsroutes ter wereld.

Meer over Jongkind?

Dit was het voor de wandeling door Vlaardingen als je begonnen bent bij Museum Vlaardingen.

Geniet na met een kop thee of koffie in het Delta Hotel (punt F).

Je hebt daar prachtig uitzicht over de Waterweg en kunt genieten van de vele boten die langsvaren.

 

Je kunt de route vervolgen fietsend ( x min) of wandelend ( x minuten) naar Maassluis via de Maassluise dijk.

 

Of boek een vaar/wandel arrangement en volg de stappen van Jongkinds levensverhaal via het water naar Maassluis.

De opstapplek is..

Loop naar plek c en vervolg je route aan de ...

 

 

Arrangement boeken

Vaar over de trekvaart van Vlaardingen door Midden-Delfland naar Maassluis, waar Jongkind gewoond heeft toen hij zijn schilderscarrière begon.

bottom of page